Scoren zonder huiswerk
- Huiswerk slimmer bekeken: meer leren met minder druk.
- Hoe elke leerling kan groeien, ongeacht thuissituatie.
- Ouders als partners in leren, op een haalbare manier.
- Alternatieven die motiveren en verbinden.
- Samen werken aan een eerlijke huiswerkaanpak.
Huiswerk en school lijken in Vlaanderen net zo verstrengeld met elkaar te zijn als Ken en Barbie, of Tarzan en Jane. Het belang dat aan huiswerk in het basisonderwijs wordt toegekend door ouders, leerkrachten en directies staat niet in verhouding tot de leerwinst die met huiswerk op jonge leeftijd wordt bereikt. Die is wetenschappelijk aangetoond erg mager. Bovendien zijn er tal van voorwaarden bij zowel de leerkracht, de leerling als de thuissituatie van de leerling die vervuld moeten worden vooraleer huiswerk dat (lage) leereffect kan bereiken. De minimale leerwinst wordt dan ook enkel geboekt bij sterkere leerlingen die thuis voldoende en de juiste ondersteuning krijgen. Voor een grote groep kinderen dreigt er een omgekeerd effect, en is huiswerk niet iets wat bijdraagt aan leerwinst, dan wel aan demotivatie.
Kortom: sterke leerlingen winnen weinig bij huiswerk, en leerlingen die het moeilijk hebben of ondersteuning missen verliezen er eerder door.
Het uitgangspunt van De Schoolbrug is dat je huiswerk niet zomaar kan afschaffen, maar dat je een alternatief in de plaats moet zetten. Wij staan sceptisch tegenover huiswerk in het lager onderwijs als methode, niet tegenover de doelen ervan. Die willen we realiseren via een andere, uitdagende en rechtvaardige weg.
Samen met de school zorgen we ervoor dat ouders anders en ruimer gaan kijken naar hun eigen rol als onderwijsondersteuner en met het schoolteam gaan we op zoek naar een andere huiswerkaanpak.
Wil je onze alternatieven voor klassiek huiswerk, de methodieken voor het schoolteam of de ouderbijeenkomsten rond huiswerk zelf ontdekken en gebruiken? Neem dan een kijkje op onze materialenbank.
Wil je graag ondersteuning bij het opzetten van een traject op jouw school om anders te gaan kijken naar huiswerk? Neem dan contact met ons op. We komen graag langs voor een gesprek en zoeken naar een aanbod op maat van jouw school.
Meer over 'Scoren zonder huiswerk'
Huiswerkbeleid in lagere school De Toverboom
September ’23. Als nieuwe lagere school in volle opbouw en ontwikkeling, heeft het team van De Toverboom nood aan een doordachte huiswerkvisie en een gedragen en goed onderbouwd huiswerkbeleid.
De directie heeft eerder al kennisgemaakt met de publicatie ‘Scoren zonder Huiswerk’ van De Schoolbrug (2021). Ze is geïnspireerd door deze vernieuwende benadering en de concrete uitwerking van methodieken om met leerkrachten, leerlingen en ouders aan de slag te gaan rond alternatieven voor het klassieke huiswerk.
De weg naar De Schoolbrug is dan niet lang meer en na een verhelderend gesprek en de opstartprocedure van Schoolontwikkeling, gaan we in december samen aan de slag.
Bepaal je ambitielevel en het doel van je proces
Tijdens een eerste werkvergadering bespreken we o.a. de ambitie van het ganse team. Hoe ver willen we gaan?
Zijn we tevreden als we een visie hebben en onze huiswerkaanpak van daaruit vormgeven?
Willen we een stap verder gaan en ons tevens verdiepen in de alternatieven van Scoren zonder Huiswerk?
Of gaan we voor het totaalpakket en werken we aansluitend op ons gloednieuw huiswerkbeleid ook onze visie en schoolwerking uit rond partnerschap met ouders?
Het team kiest voor de derde level.
Laat je voeden door theoretische kennis en wetenschappelijk onderzoek
In deze opstartfase krijgt het team uitgebreide input aan de hand van de uitgave Scoren zonder Huiswerk.
Huiswerk, waar spreken we over? Wat leeft er rond huiswerk bij verschillende stakeholders? Wat speelt er allemaal mee? Wat zegt onderzoek hierover? En vooral: hoe kunnen we allen samen aan de slag gaan?
Breng de huidige realiteit in kaart en bepaal samen je doelen van huiswerk.
De beginsituatie m.b.t. huiswerk is veelzijdig. Hoe ziet de huidige realiteit eruit voor de leerkrachten, de leerlingen én de ouders?
De beginsituatie voor de leerkrachten wordt in kaart gebracht aan de hand van uitwisseling en veel denkwerk tijdens enkele werkvergaderingen. De uitgave Scoren zonder Huiswerk voorziet in de nodige methodieken. Een goede dosering van al dat denkwerk is hier de boodschap, zo blijkt.
De beginsituatie voor leerlingen en ouders onderzoeken vraagt actie van iedereen.
Eerst en vooral vergt het een stevige denkoefening. Wat willen we precies te weten komen? Hoe formuleren we dit alles in heldere ondubbelzinnige vragen? Wie gaat deze gesprekken met leerlingen en ouders voeren? Hoe gaan we om met de verschillende talen? … Met andere woorden, de vijf W’s: Wie? Wat? Waar? Wanneer? Welke manier?
De bevraging van zowat alle leerlingen gebeurt mondeling en individueel door medewerkers van de school die zelf niet voor de klas staan. Zo moeten er geen lestijden wijken en zal de relatie tussen de leerling en de leerkracht de antwoorden niet of slechts minimaal beïnvloeden.
Voor de bevraging van op één na alle ouders wordt de vertaalsite Deeple ingeschakeld.
De leerkrachten kiezen ervoor om zelf de gesprekken met de ouders te voeren voor en na schooltijd. Er wordt een beurtrol opgemaakt, zodat de tijdbelasting voor de leerkrachten mooi verdeeld is. Dit kondigen ze vooraf aan en lichten ze toe via Facebook, Smartschool en mondeling aan de klasdeur. Een aantal ouders krijgt de bevraging op papier aangeboden om thuis zelf in te vullen.
Dankzij de efficiënte organisatie en de gedrevenheid van elke betrokkene, verloopt alles ontzettend vlot. Op vijf dagen is de klus geklaard.
Aan de medewerker van De Schoolbrug de eer om alle input van leerkrachten, leerlingen en ouders te verwerken tot een rapport en conclusies.
Dit leidt tot een eerste goed onderbouwde versie van een visietekst met duidelijke, concrete en realistische huiswerkdoelen.
Het team is klaar om dit om te zetten in een concreet beleid.
Maak keuzes om je visie en doelen te realiseren.
Om tot een goed werkend huiswerkbeleid te komen, moet je eerst en vooral stilstaan bij welk huiswerk werkt en welk niet. Met andere woorden: Hoe ga je je visie en doelen vertalen naar de dagdagelijkse praktijk?
Voor De Toverboom zijn volgende doelen van huiswerk primair:
- Automatisatie van de leerstof
- Inoefenen van de leerstof
- Bieden van succeservaring
Ook worden enkele secundaire doelen afgebakend:
- De brug naar huis maken
- Toepassen van de leerstof in een andere context
- Voorkennis activeren
Tijdens een goed voorbereide werkvergadering wordt stilgestaan bij de vraag: met welk huiswerk bereik je deze doelen? Alle huidige klassieke huistaken én alle alternatieven uit Scoren zonder Huiswerk worden door het team onder de loep genomen.
Dit resulteert in het besluit om enkele klassieke huistaken te behouden en een aantal alternatieven in te voeren. Alle geselecteerde huiswerkvormen en alternatieven worden gekoppeld aan één of meerdere van de doelen, zodat het geheel duidelijk en overzichtelijk is en de doelgerichtheid in de focus kan blijven.
Dit overzicht wordt toegevoegd aan de huiswerkvisietekst.
Pas toe, evalueer, stuur bij
We zijn maart ’25.
Het schoolteam kiest ervoor om na de paasvakantie het nodige voorbereidingswerk te doen zodat elke leerkracht in mei van start te gaan met het toepassen van 3 huiswerkalternatieven, d.w.z. in 1ste, 2de en 3de klas.
Eind juni wordt de praktijk grondig geëvalueerd en maken leerkrachten en directie afspraken voor een betere toepassing het volgende schooljaar.
En last but nog least, we vieren samen de geboorte van wat we zo graag wilden: een stevig onderbouwde visietekst met bewust vooropgestelde doelen en de gekozen huiswerkalternatieven en huistaken om deze doelen te bereiken!
Partnerschap met ouders
Tijd voor de derde level.
Om tot een goed werkend huiswerkbeleid te komen, is het ook van essentieel belang om stil te staan bij hoe je je samenwerking met ouders ziet en in de praktijk gaat brengen.
Dat proces en de verdere begeleiding ervan door De Schoolbrug staat op het programma van schooljaar ’25 – ’26.
Materiaal rond dit thema
Je vindt hier materialen en methodieken om in de klas, met het team en de ouders aan de slag te gaan.
Wij hopen dat deze uitgave je mag inspireren. En dat je samen met ons gelooft dat kinderen met minder huiswerk toch meer kunnen leren.
Materialenbank